Fiiller çekim yönünden üç guruba ayrılır:

a) die schwache Konjugation - kurallı çekim

b) die starke Konjugation - kuralsız çekim

c) die gemischte Konjugation - karışık çekim

a) Kurallı Çekim (Dıe Schwache Konjugatıon)

Kurallı fiil çekimlerinde fiilin kökünde hiçbir değişiklik yapılmaz . Çekim hangi zamana göre yapılıyorsa kökün ardına o zaman ekleri konur. Şimdiki zamana göre bu çekimi çeşitli şahıs zamirlerine göre yaparsak.

Das Präsens - şimdiki zaman

Türkçe’de bu zamanı teşkil ederken fiillerin kökünün sonuna (-yor) eki eklenir.

ben geliyorum, sen geliyorsun , o geliyor

Almanca’da ise fiil kökünü sonuna bağlı oldugu şahıs zamirlerine göre ekler gelir.

Fiil çekimini daha iyi anlamak için kurallı çekim gurubuna giren bazı fiilleri inceleyerek bu fiilleri sırasıyla şahıs zamirlerine göre çekelim.

Yukarıki fiillere dikkat edersek, çekilen fiilin köküne hiç dokunmadık ve ekten de yalnız n harfini kaldırdık. O halde: Birinci şahıs (Ich : ben) ile yapılan çekimlerde kök olduğu gibi kalır ve ekten ise n harfi kaklar.

Not: du / sen ikinci şahıs zamiri ile yapılan fiil çekimide, o fille ait olan ek tamamen kalkar ve onun yerine st ilave edilir.

er, sie, es / o

Almanca’da üç tane O şahıs zamiri bulunur:

er -erkekler, artikeli der

sie -dişiler, artikeli die

es -eşyalar, artikeli das

fühlen - hissetmek

er, es, sie fühlt - o hissediyor

er, es, sie ile yapılan çekimlerde en eki kalkar ve onun yerine t eklenie. Kök olduğu gibi kalır.

wir- biz

wir glauben- biz inanıyoruz

wir arbeiten- biz çalışıyoruz

wir erleben - biz yaşıyoruz

wir sagen - biz söylüyoruz

wir şahıs zamiri ile çektiğimiz bütün fiiller hiçbir değişikliğe uğramaz.

ihr / siz

ihr- siz

ihr geht - siz gidiyorsunuz

ihr glaubt - siz inanıyorsunuz

ihr trinkt - siz içiyorsunuz

ihr erlebt- siz yaşıyorsunuz

ihr / siz ikinci çoğul şahıs ile yapılan fiil çekimlerinde, o fille ait olan ek tamamen kalkar ve yerine -t eklenir.

Sie / siz

Sie- siz (nezaket)

Sie rechnen - siz hesap ediyorsunuz

Sie warten - siz bekliyorsunuz

Sie überlegen- siz düşünüyorsunuz, tasarlıyorsunuz

Sie kommen- siz geliyorsunuz

Sie rufen- siz çağırıyorsunuz

Sie / siz zamiri ile çekilen fiiller wir de olduğu gibi hiç bir değişmez.

Sie / onlar, sie- onlar

sie arbeiten- onlar çalışıyorlar

sie messen - onlar ölçüyorlar

sie kommen- onlar geliyorlar

sie kleben - onlar yapışılıyorlar

sie trinken- onlar içiyorlar

sie gehen - onlar gidiyorlar

Çoğul durumunda küçük sie ile çekilen fiiller, büyük Sie ile yapılan çekimler gibidir. Bu durumda çekilen hiç değişmeden mastar halinde küçük sie’nin sonuna eklenir. Birkaç fiil çekelim:

lernen - öğrenmek

ich lerne - ben öğreniyorum

du lernst - sen öğreniyorsun

er, es, sie lernt - o öğreniyor

wir lernen - biz öğreniyoruz

ihr lernt - siz öğreniyorsunuz

sie lernen - onlar öğreniyorlar

Sie lernen - Siz öğreniyorsunuz

schreiben - yazmak

ich schreibe - ben yazıyorum

du schreibst - sen yazıyorsun

er,es, sie schreibt - o yazıyor

wir schreiben - biz yazıyoruz

ihr schreibt - siz yazıyorsunuz

sie schreiben- onlar yazıyorlar

Sie schreiben- Siz yazıyorsunuz

fühlen - hissetmek

ich fühle- ben hissediyorum

du fühlst - sen hissediyorsun

er, es, sie fühlt - o hissediyor

wir fühlen - biz hissediyoruz

ihr fühlt - siz hissediyorsunuz

sie fühlen - onlar hissediyorlar

Sie fühlen - Siz hissediyorsunuz

gehen - gitmek

ich gehe - ben gidiyorum

du gehst- sen gidiyorsun

er, es, sie geht - o gidiyor

wir gehen - biz gidiyoruz

ihr geht - siz gidiyorsunuz

sie gehen - onlar gidiyorlar

Sie gehen - siz gidiyorsunuz

lieben - sevmek

ich liebe - ben seviyorum

du liebst - sen seviyorsun

er, es, sie liebt - o seviyor

wir lieben - biz seviyoruz

ihr liebt - siz seviyorsunuz

sie lieben - onlar seviyorlar

Sie lieben - siz seviyorsunuz

Kuralsız Çekim (Die Starke Konjugation)

Bu fiiller çekilirken fiil köklerinin ardına almış oldukları ekler kurallı çekimdeki ekler gibidir. Kurallı çekime göre değişik olan tek şey bazı fiillerin sen ve o şahıs zamirleri ile çekilmeleri esnasında fiil kökünde olan değişikliklerdir. Bir fiilin kökü içersinde sesli harflerde e, a, ou veya o bulunursa bu harfler adı geçen şahıs zamirleriyle çekilirken değişirler.

Buna göre: e - i, a - ä, au - äu, o - ö olur.

O ve sen şahıs zamirlerinin dışında diğer şahıs zamirleriyle yapılan çekimde hiç bir değişiklik olmaz.

fahren - gitmek (vasıta ile)

ich fahre

du fährst (a) - (ä) olarak değişti

er, sie, es fährt (a) - (ä) olarak değişti

wir fahren

ihr fahrt

sie fahren

Sie fahren

nehmen - almak

ich nehme

du nimmst (e); (i) olarak değişti

er, sie, es nimmt (e); (i) olarak değişti

wir nehmen

ihr nehmt

sie nehmen

Sie nehmen

Şimdiki Zamanla İlgili Karışık Çekim (Die Gemischte Konjugation - Das Präsens)

Şimdiki zamana göre yapılan karışık fiil çekimi kurallı çekimler gibidir. Yalnız bu guruba giren fiiller diğer zamanlarda çekime uğradıklarında kökleride değişir.

senden - bir şeyi bir yere göndermek

Bu fiili şimdiki zamana göre çekersek çekim kurallı çekimdekinin aynısıdır.

ich sende - ben gönderiyorum

du sendest - sen gönderiyorsun

er, sie, es sendet - o gönderiyor

wir senden - biz gönderiyoruz

ihr sendet - siz gönderiyorsunuz

sie senden - onlar gönderiyorlar

Sie senden - siz gönderiyorsunuz

Karışık çekim olan “senden” göndermek fiili diğer zamanlarda teşkil ettiğimizde fiil kökünün değişdiğini görüyoruz.

ben gönderiyorum - ich sende yerine

ben gönderiyordum - ich sandte, diyoruz

Dikkat edersek (send) kökü (sand) olarak bu zamanla ilgili olarak değişime uğradı.

Zamanlar konusunu dilgilgisi bölümünde bulabilirsiniz.