Bu zamanın Türkçe’mizdeki zaman eki: “yordu “dur
o gidiyordu ,o konuşuyordu, gibi.
O gidiyordu veya ben gidiyordum cümlelerini incelersek olayın olmuş bitmiş ve hikaye olarak anlatıldığını anlıyoruz . Bu zamanın sorusu ise :
O ne yapıyordu ?
O ne ediyordu ?
O neredeydi ?
Geçen fiiller ile yapılır. Fiillerin ikinci zamanı ,çekim yönünden üç ana guruba ayrılır.
Schwach -zayıf kurallı
Stark-kuvvetli kuralsız
Gemischt-karışık
Bir fiilin ikinci halinde kökte bir değişim olmazsa o fiil kurallı olarak çekilir. Bu fiillerin şimdiki zamanın hikayesi de kurallı zaman ekleri ile oluşur. Şimdiki zamanın hikayesinin kurallı çekimdeki zaman ekleri şöyledir.
ich…………-te
du………….-test
er,sie.es……-te
wir………...-ten
ihr…………-tet
sie…...……-ten
Sie ……….-ten
Zaman ekleri fiil mastarını kökünün sonuna eklenir. Örnek verecek olursak;. sagen-söylemek
Sagen fiilin kökü SAG olduğuna göre bu kökü alarak izah ettiğimiz çekim tablosundaki gibi uyarlayacak olursak:
ich sagte – ben söylüyordum
du sagtest – sen söylüyordun
er,sie ,es sagte - o söylüyordu
wir sagten – biz söylüyorduk.
ihr sagtet - siz söylüyordunuz
sie sagten – onlar söylüyorlardı
Sie sagten - siz söylüyordunuz
lachen - gülmek , fiil kökü Lach
ich lachte – ben gülüyordum
du lachtest – sen gülüyordun
er ,sie ,es lachte - o gülüyordu
wir lachten – biz gülüyorduk
ihr lachtet - siz gülüyordunuz
sie lachten - onlar gülüyorlardı
Sie lachten - siz gülüyordunuz
- O durmadan gülüyordu. / Er lachte immer.
- O gerçegi söyüyor / Er sagte die Wahrheit.
- Biz pencereyi açıyorduk / Wir machten die Fenster auf.
Not: Bazı hallerde bu guruba giren bir fiilin kökünün son harfi (d) veya (t) harfi ile bitiyorsa o fiilin ikinci halinde, araya e kaynaşma harfi eklenir.
warten – beklemek
ich wartete - ben bekliyordum
Kuralsız çekime giren fiillerin şimdiki zaman hikayesi
Bu gurup kuvvetli fiillerdir. ikinci hali yapılırken zaman kökü tamamen değişir. Kurallı çekimde olduğu gibi kesin bir kaide yoktur. Bu kuralsız çekim altında incelenen fiillerin ikinci hallerinin ezberlenmesi gerekmektedir.Yalnız ikinci hali bilinen bir fiilin şahıs zamirlerine göre çekimi zor değildir. İkinci hali bilinen bu fiil birinci ve üçüncü tekil şahısa çekilirken hiçbir değişime uğramadığı gibi ek de almaz. İkinci tekil şahısta şimdiki zaman çekiminde olduğu gibi kökün sonuna -st eki gelir çoğul olan biz, siz ve onlarda ise -en eki alır.
Kommen -gelmek, kam -geliyordu
ich kam - ben geliyordum
du kamst - sen geliyordun
er sie es kam - o geliyordu
wir kamen - biz geliyorduk
ihr kamt - siz geliyordunuz
sie kamen - onlar geliyorlardı
Sie kamen - siz geliyordunuz
tragen -taşımak, trug -taşıyordu
ich trug - ben taşıyordum
du trugst - sen taşıyordu
er ,sie es trug - o taşıyordu
wir trugen - biz taşıyorduk
ihr trugt - siz taşıyordunuz
sie trugen - onlar taşıyorlardı
Sie trugen - siz taşıyordunuz
aufstehen -ayağa kalkmak, stand auf -ayağa kalkıyordu
ich stand auf - ben ayağa kalkıyordum
du standst auf - sen ayağa kalkıyordun
er,sie ,es stand auf - o ayağa kalkıyordu
wir standen auf - biz ayağa kalkıyorduk
ihr standet auf - siz ayağa kalkıyordunuz
sie standen auf - onlar ayağa kalkıyorlardı.
Sie standen auf - siz ayağa kalkıyordunuz
Karışık çekim gurubuna giren fiiilerin Imperfekt’i
Bu guruba giren fiillerin ikinci halde kökleri değişir. Fakat bu fiiller şahıs zamirleri ile çekilirken kurallı çekime ait zaman ekleri alırlar.
bringen -getirmek, brachte -getiriyordu
ich brachte - ben geliyordum
du brachtest - sen getiriyordun
er,sie,es brachte - o getiriyordu
wir brachten - biz getiriyorduk
ihr brachtet - siz getiriyordunuz
sie brachten - onlar getiriyorlardı
Sie brachten - siz getiriyordunuz
bringen fiili ikinci halinde kök olarak tamamen değişmesine rağmen şahıs zamirleri ile çekime uğradığında sonuna kurallı çekimdeki zaman ekini aldı. Bu guruba giren fiillerin ikinci hallerinin sonu ‘e’ ile bitmektedir.
kennen - tanımak
kannte - tanıyordum
wissen - bilmek
wusste - biliyordum
denken - düşünmek
dachte - düşünüyordum
- O beni nasıl olsa tanımıyordu. / Er kannte mich sowieso nicht.
- Babam bana eşyalarımı getiriyordu. / Mein Vater brachte mir meine Sachen.
- Ben bunu hakikaten bilmiyordum. / Ich wusste das wirklich nicht.
Zaman yardımcı fiillerin ikinci hali ---Imperfekt’i
Yardımcı zaman fiili olan sein, haben ve werden fiilleri Imperfekt yani şimdiki zamanın hikayesinde genel bir çekim kuralına sahip değillerdir. Werden yardımcı zaman fiilinin ikinci halini sonra sonraki derslerimizde izah edeceğiz. Bu fiillerde ikinci hali teşkil edilirken özellikle sein tamamen değir war olarak kullanılır.
sein - olmak
war -olmuş idi
Almanca da sein fiillinin ikinci hali yani WAR en çok kullanılan ve bilinmesi gereken bir konudur. Birkaç dakika evvel , birkaç saat evvel , birkaç gün evvel olan bir deyimi (olaylı) dile getirirken mutlak olarak sein fiilinin ikinci haline ihtiyacı duyarız.
ich war - ..ben …idim
du warst - .…sen …idin
er,sie ,es war - ..o…idi
wir waren - …biz….idik
ihr wart - …siz…..idiniz
sie waren - …onlar….idiler
Sie waren - ….siz…idiniz
Cümle içerisinde sein fiilinin ikinci hal daha ziyade :
a) Sıfatlarla ;
- Ben dün hasta idim / Ich war gestern krank.
b) Bazı zarflarla ve isimlerle
- Bu kimdi ? / Wer war das ?
- Usta başı neredeydi ? / Wo war der Meister ?
Normal fiillerin üçüncü hali
- Ben gelmiş idim . / Ich war gekommen.
- Ben dün Köln’e gittim. / Ich war gestern in Köln.
- O suçlu değildi . / Er war nicht schuldig.
- Hava Türkiye’de çok güzeldi. / Das Wetter in der Türkei war sehr schön.
- Ben tamirhanede idim. / Ich war in der Werkstatt.
haben –sahıp olmak
İkinci hali hatte dir. Sonuna karışık çekim ekleri gelir.
ich hatte -….benim …var idi (vardı)
du hattest -…senin …var idi (vardı)
er, sie ,es hatte -…onun …var idi (vardı)
wir hatten -…bizim ..var…idi(vardı)
ihr hattet -…sizin …var..idi.(vardı)
sie hatten -…onların …var…idi(vardı)
Sie hatten -….sizin..var…idi(vardı)
Geçmişe sahip olduğumuz bir şey hakkında vardı veya yoktu derken haben zaman yardımcı fiilinin ikinci hali kullanılır.
ich habe gehabt - benim vardı
du hast gehabt - sein vardı
er ,sie ,es hat gehabt - onun vardı
wir haben gehabt - bizim vardı
ihr habt gehabt - sizin vardı
sie haben gehabt - onların vardı
Sie haben gehabt - sizin vardı
Şimdi haben fiilinin bulunduğu şimdiki zaman hikayesi ile ilgili birkaç cümle yapalım.
- Benim Türkiye’de çok malım vardı. / Ich hatte in der Türkei viel Eigentum.
- Dün bizim neşemiz yoktu. / Wir hatten gestern keine Lust.
- Benim dün başım ağrıyordu. / Ich hatte gestern Kopfschmerzen
- O haklı idi. / Er hatte Recht.
Örnek yardımcı fiillerin ikinci hali (Imperfekt)
müssen-zorunda olmak
musste –zorunda idi
ich musste - ben zorundaydım, mecbur idim
du musstest - sen zorundaydın, mecbur idin
er,sie es musste - o zorundaydı, mecbur idi
wir mussten - biz zorundaydık, mecbur idik
ihr musstet - siz zorundaydınız, mecbur idiniz
sie mussten - onlar zorundaydalardı, mecbur idiler
Sie mussten - siz zorundaydınız, mecbur idiniz
- Onun 6’da burada olması mecburi idi. / Er musste um 6:00 Uhr hier sein.
- Benim önce makineyi ayarlamam gerekiyordu. /Ich musste zuerst die Maschiene einstellen.
können- muktedir olmak, yapabilirlik, güç veya kabiliyet, -e bilmek.
konnte- muktedirdi, muktedir idi
ich konnte - ben yapabilirdim
du konntest - sen yapabilirdin
er,sie es konnte - o yapabilirdi
wir konnten - biz yapabilirdik
ihr konntet - siz yapabilirdiniz
sie konnten - onlar yapabilirdi
Sie konnten - siz yapabilirdiniz
- Ahmet ‘in topu tutmasına imkan yoktu./ Ahmet konnte den Ball nicht halten.
- O evvelce çok iyi güreşirdi. / Er konnte damals sehr gut ringen.
- Ben biraz İngilizce biliyordum. / Ich konnte etwas Englisch.
dürfen- izinli olmak, yetkili olmak
durfte- edebilirdi, muktedirdi
ich durfte - ben izinliyim –edebilirdim
du durftest - sen izinliydin –edebilirdin
er,sie,es durfte - o izinliydi
wir durften - biz izinliydik
ihr durftet - siz izinliydiniz
sie durften - onlar izinliydiler
Sie durften - siz izinliydiniz
- Benim onunla konuşmam yasaktı. / Ich durfte nicht mit ihm reden.
- Siz bunu yapmamalıdiniz. / Sie durften das nicht machen.
- Hastanede sigara içmemiz yasaktı. / Wir durften im Krankenhaus nicht rauchen.
